بازشناسی اصحاب اجماع

این نوشتار با موضوع «بازشناسی اصحاب اجماع در فقه امامیه» و با هدف شناسایی اصحاب اجماع و اثبات وثاقت و حجیت آنان و همچنین تبیین آراء و نظریات رجالیون و محدثان در مورد قاعده­ی اجماع، سعی دارد تا با استفاده از منابع تاریخی و دینی معتبر چون، رجال کشی، رجال طوسی، معجم رجال الحدیث و... به بررسی این مسأله بپردازد.

اصحاب اجماع گروه مشخصی از راویان حدیث هستند که از نظر عالمان رجالی در مرتبه­ی بالایی از وثاقت قرار دارند و احادیثی که از آنان نقل می­شود، مورد تأیید ائمه:و رجالیون می­باشد.

نظر به این‌که بخش اعظم استنباطات فقهی، مستند به احادیث است؛ بنابراین شناخت همه جانبه­ی احادیث، یکی از لوازم ضروری در اجتهاد و از امور مهم دانسته­های بشر جهت دوری از انحرافات توسط عده­ای مغرض است. این مباحث در ابعاد مختلفی مطرح می­شوند که در رأس آن­ها، موضوع صحت انتساب آن­ها به معصوم7است و چیزی که در این انتساب اهمیت دارد، حفظ اتصال حدیث به معصوم7از سوی راویان حدیث (اصحاب اجماع) می­باشد. بنابراین برای حفظ این اتصال، لازم است به شیوه‌ی بسیار گسترده‌تری درباره­ی اصحاب اجماع بحث و گفتگو شود.

اما با توجه به مطالعات انجام شده و تفحص نویسنده، اصحاب اجماع سیر تاریخی پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. برخی از علما منظور از قاعده­ی اجماع مورد نظر کشی (تصحیح ما یصح) را "صحت حکایات" نقل کرده­اند ولی برخی دیگر که نظر مشهور علماست "صحت مرویات" را از عبارت مذکور برداشت کرده­اند. هر کدام از ایشان دلائل خاصی را برای برداشت خود بیان کرده­اند. ولی از آن­جایی که تفسیر صحیح و مورد پذیرش نظر مشهور علماست و دلایلی وجود دارد که عده­ای از رجالیون همین نقل مشهور را پذیرفته­اند و برای صحت آن دلایلی آورده­اند، نتیجه­ای که از این بحث حاصل می­شود، تصدیق مرویات است.

این پژوهش از جمله پژوهش­های تحلیلی- توصیفی است و نحوه­ی جمع­آوری اطلاعات در آن به صورت کتابخانه­ای و استفاده از نرم­افزارهای علوم اسلامی بوده است.