طنز در اندیشه اسلامی

این پژوهش با هدف بررسی طنز در اندیشه اسلامی نوشته شده است. طنز یکی از شیوه‌های بیانی است که در زبان فارسی همراه با مفاهیمی چون «هجو»، «هزل»، «فکاهه» و... به کار رفته و همواره جایگاه قابل توجهی از نظر استقبال و اثربخشی اجتماعی در میان مردم داشته است؛ به طوری که بخش زیادی از آثار ادبی را دربرمی­گیرد و امروزه نیز کاربرد بسیاری در سخنرانی­ها، کتاب­ها، روزنامه­ها، مجلات، سینما، رادیو و تلویزیون دارد.

طنز که از دیرباز در ادبیات فارسی، بسیار مورد توجه نویسندگان و شاعران بوده، در علوم اسلامی و جامعه شناسی هم جایگاه ویژه­ای به خود اختصاص داده است.

در این تحقیق، ضمن ‫بیان تاریخچه طنز، معنای طنز و مفاهیم مشابه آن بیان شده است، سپس شاخص­های طنز مطلوب و نامطلوب بر مبنای آیات و روایات بررسی شده و سپس کارکردهای دینی طنز بیان شده است که شامل کارکردهای فردی و اجتماعی می شود.

با بررسی آیات و روایات نتیجه این­ است که طنز با رعایت چهارچوب­ها می­تواند در همه­ی زمینه­ها ورود پیدا کند و نه تنها تعارضی با فضائل اخلاقی و دین ندارد، بلکه می­توان با بیانی طنزآمیز و استفاده از این گونه­ی هنری جذاب و پرمغز، معارف دینی و فضائل اخلاقی را در دل و جان مخاطب فرونشاند.