شناخت امت¬ها از منظر قرآن کریم

در فرهنگ­های بشری، واژه­هـای مختلفی برای بیان مفهوم جامعه یا اجتماع به کار بسته شده است. اسلام به عنوان یک مکتب آسمانی که تمام هم و غم آن سعادت دنیوی و اخروی انسان است، برای بیان این مفهوم از واژه­ی جهت دار «امت» که بار معنایی ویژه­ای دارد، استفاده نموده است. مفهوم امت از ماده­ی «ام» یا «اوم» به معنای قصد کردن، گرفته شده است.

وقتی که بنابر مصلحت الهی، زن و مرد بر اساس نیازهای غریزی (تولید مثل، عاطفی، نیاز جنسی و...) به همدیگر نزدیک شدند و با همدیگر ازدواج کردند و اولین نهاد اجتماعی (خانواده) را به وجود آمد، هسته­ی اولیه­ی جامعه­ی انسانی ایجاد شد. پس از آن که خانواده، اولاد و بنیان­های خانوادگی متعدد ایجاد شد و همه­ی آن­ها بنابر نیازهای اولیه از یک طرف و ضرورت­های عقلی و اضطرار از طرفی دیگر در کنار خانواده­های دیگر زندگی کردند و به این طریق طایفه و عشیره و قبیله­ها بوجود آمد و این قبیله­ها و عشیره­ها در کنار هم، یک جامعه و امت را بوجود آوردند و وقتی امت به معنای گروهی اجتماعی که به هدف معین و مشخصی چون دین و عقیده­ی یگانه­ای گرد هم آمدند، از ویژگی­هایی برخوردار می­باشند که بدون آن نمی­توان از امت سخن گفت.

سبک صحیح و مطلوب زیستن در جامعه و تعامل داشتن با دیگران در این جامعه نیاز به شاخصه­ها و ویژگی­هایی دارد که این شاخصه­ها باید برگرفته از کتاب مقدس الهی، قرآن، سیره و سنت پیامبر: و حضرات معصومین: باشد تا رسیدن به یک مدینه فاضله در دسترس قرار گیرد و در آن حقوق متقابل دولت و مردم و اصول درست و هدفمند زندگی اجتماعی تعیین شده باشد. در این نوشتار سعی شده است تا با الگو گرفتن از آیات قرآن، نگاهی گذرا به ویژگی­ها و خصوصیات امت و جامعه­ی دینی و آرمانی از منظر قرآن شود.